Pułapki testów na inteligencję

Testy na inteligencję są jednym z ważniejszych narzędzi, dzięki którym można określić czyjeś predyspozycje lub (i) potencjał intelektualny. Założenie jest proste, stąd należy mieć świadomość, że łączy się z pułapkami. Problematyczna może być sama definicja terminu „inteligencja”, rozumiana bądź to jako umiejętność rozwiązywania problemów (zadań), bądź jako możliwości adaptacyjne czy szybkość przyswajania wiedzy.

Dziedzictwo czy doświadczenie?

Od lat prowadzone są zażarte dyskusje, których celem ma być znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy o inteligencji decyduje przede wszystkim genetyka, czy odpowiadają za nią warunki środowiskowe. Bezpieczną i zarazem prawdziwą odpowiedzą jest ta, że podobnie jak wiele innych cech psychologicznych, także na iloraz inteligencji wpływ mają różne czynniki. W terminologii używa się pojęć inteligencji skrystalizowanej (wyuczonej) oraz inteligencji płynnej (zależnej od genetyki).

Różnice kulturowe i środowiskowe

Z założenia test na inteligencję powinien pokazywać wartość obiektywną, wyrażoną liczbowo. To wygodne rozwiązanie, umożliwiające porównywanie wyników ze względu na osobę, grupę społeczną, grupę etniczną czy płeć. Ale też przełożenie nauki humanistycznej na czysty język matematyki nie gwarantuje obiektywności. Więcej – zdarza się, że uśrednione wyniki stają się orężem ku stygmatyzacji grup społecznych czy narodowościowych. Przeciwnicy takich testów mogą, nie bez powodu, mówić o przewadze osób żyjących w krajach cywilizacji zachodniej czy łacińskiej. 

Co mierzy test IQ?

Współcześnie opracowywane testy sprawie radzą sobie z ustaleniem zdolności do wykonywania zadań poznawczych, takich jak: sprawność językowa, biegłość arytmetyczna, umiejętności budowania skojarzeń czy analiza przestrzenna. Przeprowadzany przez fachowców test na iloraz inteligencji pozwala zmierzyć zarówno poziom umiejętności w poszczególnych blokach, jak również jako całość. To istotne choćby dlatego, że są grupy osób, uważanych za ponadprzeciętnie inteligentne czy uzdolnione, które nie mają szans na wysoki wynik całościowy.

Do tej grupy można zaliczyć osoby ze słabszą orientacją przestrzenną, dyslektyków czy dysgrafików. To kolejny powód, żeby test na IQ wykonać w specjalistycznej placówce, mającej dostęp do nowych narzędzi i gdzie pracują osoby potrafiące wyłapywać różnice i o nich mówić. W Warszawie testy na inteligencję wykonuje Harmonia LUX MED - https://harmonia.luxmed.pl/oferta/testy-i-orzecznictwo/test-psychologiczny-w-kierunku-oceny-poziomu-inteligencji/. Tutaj też każdy zainteresowany otrzyma interpretację wyników.

Quizy

Ogromną popularnością cieszą się tzw. testy na inteligencję. Tak zwane, ponieważ należy je traktować jako quizy. Gros z nich to zabawa, ciekawostka. Inne, szczególnie spośród internetowych, należy traktować jako nieco bardziej wyrafinowany sposób wyciągania pieniędzy od naiwnych.

Raz jeszcze należy dodać, że wartościowe testy badające IQ są dostępne wyłącznie w specjalistycznych placówkach. I też zgłaszając się na test, dobrze jest zdawać sobie sprawę, że wynik nie jest wyrocznią. To rodzaj wskazówki.